Anadolu'da Paleolitik ve Neolitik Dönem
Bu da Anadolu ve ön Asya’da bir geçiş dönemi olarak düşünmemiz gereken mezolitik çağdır. Üst paleolitik dönemden çok farklı olmaması ve kısa olması nedeni ile Epipaleolitik çağ olarakta adlandırılabilir. Mezolitik çağda ki önemli yenilikler mikrolit adı verilen minik aletlerin farklı işlevlerde kullanılması ve beslenmenin çeşitlenmesidir. Mezolitik çağdan sonra ortaya çıkan Neolitik çağın en önemli özelliği hızlı ve köklü değişim sürecidir. Bu dönemde avcı toplayıcı toplumlar, üretici konuma gelmiş bu da göçebiliği terk ederek yerleşik hayata geçişi sağlamıştır. Neolotik dönemin uygarlık tarihi açısından önemini ilk vurgulayan kuramcı arkeolog Gordon Childe’dir. Gordon, bu dönemi neolitik devrim olarak adlandırmıştır çünkü bu dönemde günümüz yaşamının temellerinin atıldığı pek çok devrimsel nitelikte gelişme yaşanmıştır. Bu gelişmeler tarımdan mimariye, sosyal ve sanatsal yaşama kadar bir çok alanda gerçekleşmiştir.
Neolitik Dönem Kronolojisi’nin dönemlerini inceleyecek olursak;
- Çanak Çömleksiz Neolitik
- Çanak Çömleksiz Neolitik A
- Çanak Çömleksiz Neolitik B
- Çanak Çömlekli Neolitik
Neolitik dönemde yerleşim için tatlı bir su kaynağı olan ve doğal dengesi bozulmayan yerler tercih edilmiştir. Buna bağlı olarak insanoğlu tahılları evcilleştirilmeye başlamıştır. Yabani buğdayları, çavdar, arpa ve büyük tohumları ilk evcilleştirenlerdir. Yabani hayvanlardan ise önce keçi daha sonra da koyun, domuz ve sığır evcilleştirilmiştir. Son bilgilere göre kedi de bu dönemde evcilleştirilmiştir. Yakın doğuda bereketli hilal dağları ile çevrili bölgede ki bu süreç, endüstri devrimine kadar olan üretim ekonomisinin temelidir. Bu dönemde ihtiyaçtan fazla ürün elde edilmesi ile fazladan ürün ortaya çıkmış. Bunun sonucunda da nüfusta artış görülmüştür.
Neolitik dönemde sürekli yerleşme olgusu ile günümüz mimarisinin temelleri atılmıştır. Özellikle Hallan Çemi, Çayönü, Çatalhöyük, Aşıklı höyük ve Göbeklitepe anadoluda ki neolitik yaşam bölgelerinin anahtar yerleşimleri niteliğindedir.